15 augustus: Terug in Nederland - terugblik

Zo, de reis waar we zoveel maanden naartoe leefden is weer achter de rug en we zitten weer veilig in Nederland en dan wil ik altijd even terugkijken op de reis.

Het was een zogenaamde Djoser Juniorreis 16+, hetgeen inhoudt dat bij de aanmelding altijd kinderen van 16+ ingeschreven moeten worden tot een maximum van 26 reizigers. De groep bestond daarmee uit 14 volwassenen en 12 kinderen en het was een zeer gezellige groep. We hebben veel gelachen en de kinderen konden het onderling erg goed met elkaar vinden.
Wij hadden de vlucht geboekt bij Malaysia Airlines, mede ook omdat we wel zeker waren van de periode waarin we de vakantie wilden doen maar nog niet van de reisorganisatie. De rest van de groep vloog met KLM, onderdeel van het reispakket. Hierdoor kwamen wij eerder aan in Jakarta en gingen ook ongeveer 4 uur eerder weer weg op 14 augustus. De extra beenruimte vonden wij, zeker vanwege de lange vlucht van ca 12 uur, wel erg prettig.

De hotels
Over het algemeen waren wij erg tevreden over de hotels. De bedden waren meestal prima en de kamers waren groot en met prima werkende airco's. Het sanitair was doorgaans minder goed onderhouden. Matige douches en wat vergane glorie. In de meeste hotels hadden we prima Internet,  soms zelfs op de kamers. De ontbijten waren goed en overdadig met keuze uit brood, eitjes, pannenkoeken en ook oosterse keuken. In sommige hotels zaten we 3 nachten en een aantal ook 1 nachtje. Hotel Jambuluwuk in Yogyakarta had goede bedden maar de restauratie was ronduit beroerd georganiseerd en dat terwijl er in de nabijheid nauwelijks alternatieven zijn. En we zaten daar 3 nachten. Topper vond ik hotel Sunari in Lovina op Bali. Heerlijk relaxt aan het strand met goede kamers, internet en zeer goed restaurant.

Java en Bali
De volgorde van de reis was prima, startend in Jakarta via Bandung en Pangandaran naar Yogyakarta, de Bromo - vulkaan dan de oversteek naar Bali met verblijven in Lovina en Ubud. Van een druk programma in Java met ook lange reisdagen naar meer ontspannen programma op Bali. Java is ook direct megadruk en lijkt geheel te zijn volgebouwd. Je ziet nauwelijks wanneer je de ene stad uitrijdt en de volgende inrijdt. Het verkeer is een complete chaos. Hoe verder je oostelijk reist, hoe groener het land wordt, maar het drukke verkeer blijft. Als je net de oversteek naar Bali hebt gemaakt met de ferry, lijk je in een oase van rust te komen, maar als je in meer stedelijk gebied komt wordt het ook daar druk, zoals in Ubud en ook in Denpasar, onderweg naar het vliegveld. Maar het verkeer lijkt daar wat gestructureerder. Bali is echter aanzienlijk kleiner dan Java. Bali heeft de grootte van de provincie Gelderland en Java is een aantal keer groter dan Nederland.
Java is grotendeels een moslimland en dat merk je aan het aantal moskeeën die je een aantal keer per dag hoort, ook rond 4 uur 's nachts. Ik moet zeggen dat ik daar niet zoveel lasten heb gehad, wellicht ook door de oordopjes. Bali is grotendeels hindoeïstisch en oogt ook veel relaxter dan het gehaaste Java.

Toppers
Er zijn veel dingen die je om de een of andere reden bijblijven en daarom ook maken dat je de reis nooit had willen missen. Jakarta, en dan met name de omgeving waar wij zaten in voormalig Bataviastad vanwege het besef dat mijn vader daar als kok heeft gewerkt vlakbij het plein waar wij ook ons eerste contact met de Javaanse jongeren hadden bij Café Batavia, het zwemmen in de Green Canyon, de wandeling door het junglewoud op het schiereiland van Prangandaran, de Borobudur die ik alleen kende van de foto's en waar we nu bovenop stonden, de Prambanan, misschien nog wel mooier dan de Borobudur maar minder bekend en ook zwaar gehavend door de aardbeving van 2006, het paleis van de sultan, het Kraton in Yogyakarta, de Bromo-vulkaan, de meest actieve van Indonesië en dan sta je op de rand van de krater. Echt bizar! Het duiken en snorkelen op een van de mooiste duiklokaties ter wereld bij het koraalrif van Menjangan, het raften en biken bij Ubud.

Gezondheid
Eigenlijk elke dag was het rond de 30 graden en de nachten komen niet onder de 20 graden. Uiteraard was het bij de Bromo een stuk koeler, maar ook dat viel mee. We hebben 2 regenmomenten gehad maar daar geen last van gehad. 1 keer een bui tijdens het ontbijt in Pangandaran en net voorafgaande aan het raften in Ubud. Heerlijke nasi goreng en saté en alle variaties gegeten, dus alleen daar werd ik al blij van.
Bijna iedereen had wel een periode last van de buik en/of diarree en 4 van de reisgenoten moesten vanwege ziekte even een activiteit laten schieten. 1 van de jongens is aan een voet gewond geraakt in een zwembad en dat hotel in Kalibaru heeft het zwembad zelfs leeg laten lopen om een reparatie uit te voeren. Hebben de klacht dus serieus genomen.

Kortom
Een onvergetelijke ervaring in een heerlijk land met ontzettend lieve mensen, veel om te zien en veel om te beleven. Een uitstekende organisatie van Djoser (onze 2e reis met Djoser en allebei erg positief) en erg lieve reisgenoten. Top!!

13 augustus: Mountainbiken en afscheidsdiner

Vandaag was onze laatste hele dag in Ubud, op Bali.
Ubud is van oorsprong een kunstenaarsplek in de jungle geweest maar dat is inmiddels uitgegroeid tot een stad met prima hotels en leuke winkels, echt een enorm contrast met hetgeen we tot nu toe hebben gezien.
Vandaag zijn we met de hele groep gaan mountainbiken en dat klinkt heftig maar dat was het niet echt. Eerst zijn we met auto's vervoerd naar een plek ongeveer 30 kilometer boven Ubud en ook een stuk hoger. Daar stonden bikes klaar en hoefden we vrijwel alleen downhill te gaan met een enkel klein klimmetje. De route voerde langs prachte dorpjes, door een stuk jungle en over gigantische rijstvelden. Tempels zijn hier vaak niet te onderscheiden van woningen. Zoals eerder vermeld is Bali grotendeels hindoeïstisch en dat betekent simpelweg dat dagelijks 3 offers worden gebracht en dat gebeurt hier overal, dus bij de woningen, maar ook bij de hotels, alle winkels en zelfs bij de voertuigen. Overal zijn offerplekken in de vorm van een altaar of een schaaltje bij de voorruit van een auto. En werkelijk elk huis heeft een klein soort tempeltje of soms een megatempel in zijn tuin.
De rijstvelden zijn hier ook echt gigantisch en de bouw daarvan is zo ingenieus dat deskundigen wel eens geprobeerd hebben de kunst daarvan af te kijken maar de rijstboeren maken dat op zicht en met de hand zonder dat ooit geleerd te hebben. De irrigatie zit zodanig in elkaar dat de verschillende etages elkaar steeds voorzien van water in de verschillende stadia van de groei van de rijstplant. Zo weten ze tegenwoordig 3 oogsten per jaar te halen en alles gaat nog steeds met de hand. Wonderlijk en wonderschoon, en daar fiets je rustig doorheen.
Na afloop zouden we ergens lunchen bij een restaurant met mooi uitzicht, maar dat zat al tjokvol dus maar een ander etablissement gevonden maar die waren niet echt toegerust op het snel serveren van 27 man, dus dat duurde en duurde maar. Uiteindelijk waren we om 16.00 uur terug in het hotel en moesten we in Ubud nog snel wat souvenirs scoren.
In de avond hebben we met de hele club heerlijk gegeten in een ontzettend leuk restaurant. Ik mocht nog een Bintang-t-shirt in ontvangst nemen voor het bijhouden van de fooienpot en ook de kids werden door Jolanda, onze reisleidster, 1 voor 1 naar voren gehaald voor een klein toespraakje.

Morgen de koffers pakken en om 12.00 uur vertrekken wij naar Denpasar voor de vlucht naar eerst Kuala Lumpur en dan naar Amsterdam waar we zaterdag om 06.45 uur horen aan te komen.

12 augustus: Raften op de Ayung rivier

Vanmorgen met 20 personen van onze groep wezen raften op de rivier die door Ubud stroomt.
Met auto's vervoerd naar ongeveer het startpunt maar daar hadden we nog een behoorlijke wandeling te gaan tussen de rijstvelden door en vervolgens een steile afdaling naar de rivier.
Daar gestapt in 4 boten en genieten maar!! Toch heel wat flinke stroomversnelling en veel rotsen in het water waardoor soms moeilijk de juiste route te bepalen was. En we waren ook niet de enige groep die op dit lumineuze idee gekomen was. Hele groepen Indonesiërs, Fransen, Duitsers en Jappen en wij waren al snel begonnen met het met water aanvallen van iedereen die in de buurt was, dus op een gegeven moment probeerden ook de Aziaten wat terug te doen maar die kunnen niet zwemmen en hebben zich ook nooit de juiste techniek van het peddelspatten eigen gemaakt.
Na afloop nog een heerlijke lunch van bami en nasi goreng met groente en ayam en de dag kan eigenlijk al niet meer stuk. Na afloop ook nog even stennis lopen maken over de aanschaf van een foto-cd. Zouden 150.000 kosten maar vervolgens was dat per boot, en aangezien wij alle drie in een andere boot zaten, betaalde het drievoudige, en dat zou voor elk gezin gelden. Dat weigerden wij, dus niemand kocht dat. Uiteindelijk heeft de reisleidster bedongen dat we 1 cd voor 200.000 roepia zouden kopen waar alle foto's op staan. Wij verspreiden dat wel weer onder de rest van de groep.
Net nog even 2 caches hier gescoord, eentje in een school voor geestelijk gehandicapte mensen. Heb daar een kleine donatie achtergelaten. Van daar af gelopen naar een café waar een enorm grote cache was, en die werd even naar mijn tafeltje gebracht terwijl ik genoot van een colaatje.
Waarschijnlijk gaan we zo nog even Ubud in wat inkopen doen, souvenirs kopen.

11 augustus: Rust- en reisdag

Vandaag vertrekken we pas om 13:00 uur naar Ubud. De mogelijkheid om rond 06:00 uur met bootjes de Javazee op te gaan om dolfijnen te spotten hebben we laten schieten omdat we zo ontzettend moe maar voldaan waren na de duikdag van gisteren. Marjon en Amke ondergaan nog wel een welverdiende massage en dan gaan we lunchen.
Zoals gezegd vertrekken we dan voor de laatste 3 overnachtingen van onze vakantie naar Ubud. Onderweg gaan we nog een tempel bezoeken, maar daarover later mee.
Die tempel bleek een grote Hindoeïstische tempel met ontzettend veel bezoekers, en als je in een tempel moet file-lopen met Aziatische selfies-sticks, ben ik er al snel klaar mee. Een volgende stop was bij een koffieplantage waar ze uiterst dure koffie hebben, Bulakcoffee. Dat wordt gemaakt natuurlijk van koffiebonen maar deze zijn eerst opgegeten door bepaalde diertjes. De poep wordt nagekeken op die koffiebonen, het buitenste vliesje eraf gehaald en vervolgens hetzelfde procédé, alleen is het 10 x zo duur. Ik heb het geproefd en als je mij had verteld dat het het huismerk van de Aldi was had ik het ook geloofd.
We zaten voor dit ritje in een kleinere bus met een slechte chauffeur, dus we waren blij dat we in Ubud arriveerden. En Ubud is echt even een kleine cultuurschok als je Java dor bent gereisd en het eerste deel van Bali hebt gehad. Ik heb pas een klein stukje van Ubud gezien maar dat is een toeristgerichte stad met gezellige restaurants en boetiekjes. Zag er top uit. We hebben met de helft van de groep gedineerd en gaan morgen vroeg op om te raften.

Nog iets typisch Indonesisch betreft het toiletbezoek. In principe gebruik men hier geen toiletpapier maar water om de boel te reinigen en meestal gebeurt dat met een apart soort handdouche. Eventueel gebruikt papier wordt in prullenbakken gegooid en niet doorgespoeld. Op sommige mindere toiletten hebben ze ook geen handdouche maar een zeer grote emmer met water en een bakje om de onderzijde schoon te spoelen. Ik kan me daar nauwelijks een voorstelling van maken, maar het valt wel op dat op sommige toiletten de vloer helemaal blank staat. Hoe ze de boel weer droog maken is ook een raadsel waar we nog niet uit zijn. Een luxe toiletten heeft een straaltje vanonder de bril die goedgemaakt de poepresten verwijdert. Wij, cultuurbarbaren, blijven gewoon papier gebruiken.
Overigens zitten we in een prachtig hotel naast Monkey Forest. Daar zitten geen hekken omheen en vooral in de ochtend komen die apen, althans een deel daarvan, ook naar het hotel. De ontbijtzaal is daar op ingericht met allemaal spijlen en prikkeldraad.  Toch zien de apen kans om binnen te komen en dan staat het personeel klaar om met katapults in te grijpen. Een keer kwam een aapje op onze tafel om een banaan te jatten, maar die was snel verjaagd. Heb even wat foto's gemaakt van die spijlen e.d.. Ook zag een aapje kans om een broodje van de toaster weg te kapen door de spijlen heen.

10 augustus: De duik- en snorkeldag bij Pulau Menjangan

Vanmorgen bij het hotel opgehaald door een aantal busjes van de duikclub en daarmee weer grotendeels westelijk gereden, daar op de boot gestapt en gevaren naar Pulau Menjangan, een eilandje behorende bij een groot Nationaal Park van Bali dat ook wel Deer Island wordt genoemd, vanwege de vele grote herten.
We waren met 11 duikers en 13 mensen die gingen snorkelen. Rondom dit eiland is een mooi koraalrif en er zijn ontzettend veel bijzondere vissen. Voor de overtocht met de boot heb ik nog een onderwatercamera gehuurd waar een eigen SD-kaart in ging.
Aangekomen bij onze duiklokatie zijn we meteen vanaf de boot het water ingegaan met onze uitrusting. Na de spoedcursus in het zwembad de vorige dag, was dit toch even serious shit. Natuurlijk is nu het water zout en ik bleef maar last houden van water in mijn duikbril en uiteindelijk prikt dat behoorlijk in de ogen. De eerste 20 minuten was ik vooral druk met het steeds weer leegmaken daarvan tot ik de duikbril kon ruilen met 1 van de 4 divingmasters die mee waren met onze groep. Eigenlijk kon ik toen pas een beetje van de onderwaterwereld genieten.
Je hebt het nauwelijks door, maar we waren in ruim een half uur aardig ver gekomen en werden opgehaald door de boten die ons op het eiland afzetten voor een eenvoudige lunch.
Daarna was het de bedoeling dat we vanaf het strand de volgende duik zouden doen maar er waren zoveel zeeegels daar tussen de rotsen dat we besloten weer in de boten te gaan om net voorbij die zeeegels de 2e duik te doen. En die 2e duik was veel relaxter. Ik had een betere duikbril (het enige alternatief was mijn snor afscheren of de snor in te smeren met vaseline, wat we natuurlijk niet bij ons hadden) die ik ook strakker vastmaakt en het lukte me nou beter om de balans te vinden. Nu bleven we zo'n 45 minuten tot een uur onder water en ik heb genoten! Zo ontzettend veel verschillende vissen, waaronder Nemo, en heel veel koraal, echt prachtig! Een van de divingmasters had de hele tijd het fototoestel bij zich en die heeft foto's en filmpjes gemaakt.
Dit was echt een van de topmomenten van de vakantie. Ik begreep dat ook de snorkelaars veel moois hebben gezien, zeker omdat daar de zon nog meer effect heeft op het koraal en de vissen.
Al met al een belevenis om nooit meer te vergeten en zo ontzettend blij dat we dit hebben gedaan.

9 augustus: Lovina - tour en spoedduikinstructie

Vanmorgen met 2 andere reisgenoten een toertocht gemaakt in de omgeving. Eerst hebben we een bezoek gebracht aan de Git Git-waterval. Vervolgens gereden naar een grote Boeddhistische tempel die hier ook wel mini-Borobudur wordt genoemd. Was tegen een heuvel gebouwd dus dat was weer lekker veel trappen lopen. Daar lag ook een cache verstopt, maar daar kwam ik veel te laat pas achter, toen we weer onderweg waren naar het hotel. Lekker voorbereid dus! Tenslotte zijn we naar de Holy Hot Springs gegaan. Diverse baden met warm natuurlijk bronwater. Aangezien we tevoren al teveel tijd kwijt waren geweest en we bericht hadden gekregen dat het middagprogramma was vervroegd, zijn we na het bliksembezoek aan deze baden weer snel naar het hotel gereden.

Vanmiddag hebben we duikinstructie gehad omdat we morgen met ongeveer de helft van de groep gaan duiken bij een eiland met een mooi koraalrif en erg mooie vissen. Dit is wel iets dat op mijn bucketlist staat, dus ik ben wel dolblij. De elementaire dingen geleerd en vervolgens oefeningen gedaan in het zwembad. Geen volwaardige PADI-cursus maar het geeft de mogelijkheid morgen 2x een uur te duiken bij het koraal.

Van daar af teruggelopen naar het resort en onderweg nog een cache gevonden. Vanavond gaan we met de hele groep barbecuen, dus kijk daar naar uit!

8 augustus: Aankomst op Bali

Vandaag naar verhouding een korte reis gehad vanaf Kalibaru naar Lovina Beach op Bali.
Vanmorgen wel eerst vroeg op omdat we een plantage gingen bezoeken dat bij het hotel hoort. Ze verbouwen daar onder andere koffiebonen, chilipepertjes, gewone peper kruidnagel, citroengras, basilicum, natuurlijk kokosnoten, eigenlijk de spullen waar Nederland zo rijk van is geworden.
Daarna vertrokken we om 08.00 uur naar de boot die ons naar Bali vervoerde, en dan kom je eigenlijk in een hele andere wereld. Van een islamitisch behoorlijk overbevolkt land kom je in een Hindoeïstische verademing terecht, althans de eerste tientallen kilometers. Daarna wordt het met name in de plaatsjes wel weer druk, maar de Javaanse chaos zie je hier veel minder.
Onze eerste stop op Bali is een heerlijk hotel, genaamd Sunari Beach Resort. Het ligt geheel aan het smalle strand en het restaurant en het zwembad grenzen daar ook aan. We verblijven hier 3 nachten en gaan pas 11 augustus rond lunchtijd naar Ubud. Het programma op Bali is een stuk relaxter dan op Java was. Een paar plaatsen hier vormen gezamenlijk Lovina Beach, en daar lijken wij een van de mooiste plekjes te hebben gekregen.
Er is geen vastgesteld programma maar we gaan waarschijnlijk wel dolfijnen spotten, snorkelen hier bij een rif vlak bij het hotel of een groter rif op een eilandje in de buurt. Dat laatste is een programma van een hele dag met lunch inbegrepen. Waarschijnlijk gaan we ook nog met de hele bups barbecuen en de reisleidster was nog aan het onderhandelen over de prijs. We hebben hier wel afscheid genomen van de gids Addy en de chauffeur Eko. Die laatste is echt een held en hij gaat terug naar Jakarta, een rit van 48 uur.

Nou, omdat het een kort verhaal is voor vandaag nog iets over Indonesië. Vanaf het begin van ons verblijf hier zijn de Indonesiërs druk met het versieren van de steden en dorpen met rood-witte vlaggen en andere symbolen en dat allemaal vanwege de aanstaande viering van de onafhankelijkheid van Indonesië op 17 augustus. Door Soekarno werd in 1945, 2 dagen na de capitulatie van Japan, de onafhankelijkheid uitgeroepen. Er volgden echter jaren van strijd tussen verschillende groeperingen waaronder de Nederlandse militairen met hun politionele acties, waarbij nog eens 150.000 Indonesiërs werden gedood en 6000 Nederlandse militairen en precies 5 jaar daarna werd de Republiek Indonesië uitgeroepen.
Die onafhankelijkheidsdag wordt hier uitgebreid gevierd en in sommige streken hebben ze dan een soort carnaval en vakanties aan gekoppeld. Onderweg zagen wij ook allemaal scholieren oefenen met marcheren voor de parades die dan worden gehouden. Het leeft echt in Indonesië,  en zeker was dat op Java.

Nog een laatste opmerking. Met Bali zijn we ook in een andere tijdzone gekomen. Het tijdsverschil is hier 6 uur met Nederland, dus terwijl ik dit schrijf staat er 18.40 uur op mijn tablet. Jullie gaan dus zo lunchen!

7 augustus: Reisdag naar Kalibaru

Vandaag onze laatste hele reisdag in Java voordat we morgen naar Bali varen voor ons laatste weekje.
Over zo'n reisdag is doorgaans niet veel te vertellen,  zeker als je geen bijzondere stops hebt. Onderweg wel een forse file gehad en omrijden is hier niet zomaar mogelijk want dat kost je al gauw echt vele tientallen tot honderd kilometers. Die file waren we natuurlijk al snel zat en het verkeer hier gedraagt zich zonder meer asociaal door linkse en rechts in te halen zodanig dat het tegemoetkomende verkeer gewoon wordt geblokkeerd. Maar over dat verkeer zo meer. Op een gegeven moment vroeg de Indonesische gids of ik met hem mee wilde gaan, en natuurlijk deed ik dat. We stapten uit en we hadden tot doel om naar de oorzaak van de file te lopen. Hij zei dat nog 2 bussen toeristen van dezelfde busmaatschappij achter ons vast zaten. Na een fors stuk gelopen te hebben zagen we dat de vertraging werd veroorzaakt door een wegversmalling vanwege werkzaamheden en we zagen op afstand dat een man met geel hesje het verkeer daar stond te regelen, maar op dat moment begon daar het verkeer net weer te rijden. We besloten door te lopen om te kijken of we konden regelen dat het verkeer van onze kant zolang doorgelaten kon worden dat wij er in ieder geval door konden. Daar stond ook een politieauto en 2 Indonesische dienders en tot verbazing van de gids stond daar ook iemand van de busmaatschappij die kennelijk de mensen daar met geld had overtuigd dat in ieder geval tot en met de 3 bussen onze rij weg moest en dat is gelukt. We konden daar weer op de rijdende bus springen en werden onthaald met applaus. Een deel van onze groep, met name de jongeren, gelooft nog steeds dat we de fooienpot hebben opgeofferd. Ach, toeval bestaat dus toch.

Nu het verkeer want dat is echt het meest verbazingwekkende hier op Java. Het is een groot eiland maar er wonen ook erg veel mensen en we hebben nauwelijks plekken gezien die niet bewoond zijn. Het verschil tussen de steden is bijna niet te zien want ze gaan bijna naadloos in elkaar over. Verkeersregels zullen ze vast hebben maar er is echt bijna niemand die zich daar aan houdt en ik vind het echt een wonder dat we geen ongeval hebben gezien. Een brommer of motorfietsje is het meest gebruikte vervoermiddel en ze krijgen of kopen zo'n ding maar hoe daar ook maar minimaal verantwoord mee om te gaan in het verkeer krijgen ze niet mee. Een spiegel is er vooral om te kijken hoe stoer je zelf op dat ding zit, niet om mee achterom te kijken. Een brommer is bestemd voor maximaal 2 personen, met helm, maar we hebben vele brommers gezien met 4 personen erop, waaronder zuigelingen. Als je soms ziet wat ze erop vervoeren is het een godswonder dat ze soms nog wat kunnen zien. Volgens de gids denken ze daar, als er toch iemand sterft, dat dat de wil van God is. En zo rijden ze ook. Bij elke bijna-doodervarings-inhaalactie krijgen ze de bevestiging dat hun tijd kennelijk nog niet is gekomen en ze nog rustig op deze manier kunnen doorrijden.
Vrachtauto's  en bussen maar ook overige gemotoriseerde verkeersdeelnemers maken voor de onderlinge communicatie gebruik van hun claxon en ook van soms enorme toeters die op de vrachtauto's zijn bevestigd. Het recht van de hardste toeter lijkt hier te werken en ook kansberekening is een populaire activiteit in het verkeer, want inderdaad gaat het meestal goed. In die zin mijn petje af voor onze buschauffeur die vlot door kan rijden in dit verkeer, maar ook sociaal kan zijn door groepen schoolkinderen te laten oversteken of soms de bus even aan de zijkant van de weg te zetten om sneller verkeer de kans te geven ons in te halen.
Ons laatste verblijf is ontzettend mooi, allemaal cottages en een lekker zwembad. Net trad de duisternis alweer in en direct maakten de zwaluwen plaats voor de vleermuizen die ook het zwembadwater gebruiken om te drinken. Morgenvroeg gaan we hier eerst even een plantage bekijken met verschillende gewassen en specerijen. Daarna rijden we naar de boot naar Bali.
Oh ja, bijgevoegd nog een fotootje als afscheid van de Bromo. Vanmorgen om 05.15 uur opgestaan om hem nog te zien van vlakbij het hotel en bij zonsopkomst. Fotootjes van extreme voertuigbeladingen zal ik later toevoegen.

6 augustus: Gunung Bromo

Vandaag zijn we met de bus vertrokken uit Malang naar een plaatsje in een oostelijker deel, dat al helemaal gevormd is door vulkanen. Daar kon de grote bus niet meer verder en gingen we overstappen op kleinere taxibusjes o dat de grote bus daar gewoonweg niet meer zou kunnen rijden, veel te steil en te scherpe bochten. Daar zit je geheel aan het begin van het vulkanengebied waar Gunung Bromo deel van uitmaakt, Nationaal Park Bromo Tengger Semeru. Je hebt hier in een soort van ontzettend grote krater wel 10 vulkanen, waaronder de hoogste berg van Java en Bromo is daar misschien wel de kleinst van. Het is wel de meest actieve vulkaan van Indonesië.
Vanaf het hotel zijn we met 6 jeeps gereden naar de voet van de Bromo over een grote vlakte met zand en as. Dan moet je nog een stuk door het losse zand naar de echte helling lopen, een stuk de berg op en vervolgens nog een 266 treden naar boven naar de kraterrand van de Bromo. Je komt echt wel buiten adem boven, je zit daar op ongeveer 2350 meter, dus een ijle lucht. Kom je boven dan heb je behoefte aan lekkere lucht maar ongewild neem je volle happen zwavellucht en die lucht die daar hangt prikt nog in je ogen ook. Vanaf de smalle kraterrand kijk je in de diepte van de vulkaan waar een hard borrelend geluid te horen is en witte zwavel wolken naar boven komen. Werkelijk indrukwekkend. Daar ook mijn 3e cache, een zogenaamde earthcache, gescoord.
Zoals vermeld is de Gunung (berg) Bromo de meest actieve vulkaan en voor het laatst uitgebarsten in 2004 waar toen 2 toeristen bij zijn omgekomen. Het is een stratovulcano,  net als de meeste vulkanen op deze aardkloot, maar als je daar op het randje staat denk je onwillekeurig toch aan het feit dat die toeristen kennelijk zijn verrast en dat zo'n vulkaan geheel onverwacht tot uitbarsting kan komen, zeker als even tevoren door de jeepchauffeurs is gezegd dat ze niet dichter bij mogen parkeren vanwege seismologische activiteit. Echt iets dat je op je gemak stelt. Het hat mij nooit weerhouden om naar boven te gaan overigens.
Een bezoek aan een uitzichtpunt viel letterlijk in het water vanwege te laag hangende bewolking en regen.

5 augustus: Reisdag naar het oosten

Vandaag een lange reisdag van Yogyakarta naar Malang, een plaats op zo'n 70 kilometer voor de Bromo vulkaan.
We vinden het niet erg om Yogya achter ons te laten. We hebben de hoogtepunten allemaal gezien en we waren ook wel een beetje klaar met het Jambuluwuk hotel. De kamer was op zich prima en de bedden wel goed, maar het restaurant en dan met name de organisatie, was dramatisch. Een zuigeling zou het daar nog beter doen. Bijna altijd kwamen ze langs omdat er dingen niet waren en je een nieuwe keuze moest maken. 30 minuten wachten op je drankje die kennelijk achteraf gezien al enige tijd ergens klaar stond om uit te serveren want de thee was al behoorlijk afgekoeld. Eigenlijk elke maaltijd moesten wij dingen aanpassen en als ik dan vraag of ik in plaats van gewoon witte rijst een kleine portie nasi goreng kan krijgen, blijkt dat niet mogelijk. Voordat een bord op tafel staat gaat hij vaak via 3 verschillende personen en als je gaat afrekenen staan er soms 4 personen te stuntelen. Het hotel ligt in en omgeving waar eigenlijk geen restaurantjes zijn, dus alternatieven zijn er eigenlijk niet. Enfin, dit is geweest en nu richting oosten, een echte vulkanenstreek.

Net als Zuid Afrika zie je dat hier veel plekken zijn waar ontzettend veel rotzooi ligt, westelijk meer dan hier in het oosten. Je ziet ook dat mensen hier de troep zo uit de auto gooien of vanaf een brommertje in het water langs de weg. Is wel iets waar gelukkig in toenemende mate de regering aandacht voor heeft.
Waar de regering  aan doet is een vorm van ideële reclame langs de weg. We zagen een bord van de overheid waarin wordt aangegeven dat de ideale leeftijd voor een man om te trouw, 25 jaar is en voor een vrouw 21. Het is slechts een advies!
Onderweg deden we ook een stop aan bij een vogeltjesmarkt waar ook aapjes werden gehouden in een te klein kooitje. Je kon dan banaantjes en nootjes kopen. Ben toen wel de discussie met de Indonesische gids aangegaan dat wat mij betreft die stop uit het programma gehaald mag worden omdat je op geen enkele wijze mag stimuleren dat dit nog langer voortduurt.
De lunch hebben we gehad bij een zeer efficiënt restaurant dat wordt gerund door Mister Tarsan, een Indonesische komiek, vergelijkbaar met Mr. Bean.

4 augustus: De Prambanan tempel

Vandaag moesten we weer vroeg op omdat we een 2 uur durende rit zouden hebben naar de Prambanan tempel, maar daar waren we met ongeveer 30 minuten al aanwezig. Een miscommunicatie tussen de reisleidster en de gids. Die gids weet ontzettend veel, maar is ook wel een beetje een warhoofd. Voordeel was wel dat we enerzijds op een koeler moment de rondleiding kregen en daarna ook even wat meer vrije tijd zouden hebben. De rondleiding werd verzorgd door een Nederlands sprekende gids die vertelde dat hij ook 2 dagen met Erica Terpstra het complex had bezocht voor haar reisverhalen. Elke bezienswaardigheid heeft zijn eigen gidsen en je mag niet je meereizende gids daarvoor gebruiken.
De Prambanan is misschien nog wel mooier dan de Borobudur en het complex is ook groter. Het is even een raadsel waarom de Borobudur zoveel bekender is, maar mocht je een keer Java aandoen en in Yogyakarta verblijven dan moet je hier zeker naartoe. De Prambanan is een Hindoeïstische tempel en is ongeveer gelijktijdig met de Borobudur gebouwd.
De Prambanan is in 2006 zeer ernstig getroffen door de aardbeving en van de vele honderden tempels zijn er in totaal nog pas ongeveer 35 gerestaureerd. De grootste tempels zijn inmiddels weer gereed. Sinds de aardbeving is het complex 8 jaar voor publiek gesloten geweest, althans dat je tussen de tempels door kon lopen. De hoofdtempel is 47 meter hoog en is daarmee ook hoger dan de Borobudur. Wat dit complex zoveel mooier maakt zijn de vele reliëfs en de grilligere vormen. Met een treintje zijn we naar een ander deel van het tempelcomplex gereden waar nog veel meer werk is aan de restauratie. Bij veel tempels kun je nog zien dat er een aardbeving de oorzaak was van het ineenstorten, daar waar de stenen ondeling van elkaar zijn verschoven. Het is één grote 3D-puzzel waar een ieder geval nog vele jaren werkgelegenheid is.

Wat leuk is op Java, dat veel mensen hun werk hier zelf maken. Om een voorbeeld te noemen. Als er aan de weg wordt gewerkt en die weg is deels afgesloten, dan organiseert de plaatselijke bevolking de doorstroming van het verkeer, soms zelfs met een geïmproviseerde slagboom. Zij krijgen daar dan een beetje geld voor en de mensen geven dat ook! Ook bijvoorbeeld bij een doorsteek in de weg, staat iemand met een oranje hesje die je helpt oversteken of zorgt dat je de vrije doorgang hebt en ook die wordt dan 1000 roepia toegestopt, een kleine 7 cent.
Inmiddels snappen we ook wel waarom veel mensen met een doekje voor de mond door de straten gaan. De vieze lucht slaat je echt op de longen en dat merk je direct als in een becak rondrijdt. Morgen en overmorgen hebben we 2 rijden naar de Bromo vulkaan en hopelijk krijgen we daar ook een schoner lucht.

3 augustus: Bezoek aan Kraton, Taman Sari en een balletvoorstelling

Vanmorgen hebben we eerst een bezoek gebracht aan een batikgalerij die kennelijk vermaard is in Yogyakarta,  kortweg Yogya genoemd. Mr. Kabul Picasso (laatste is zijn bijnaam) liet ons zien hoe dat met de hand gemaakt wordt en hoeveel tijd en werk erin gaat zitten. Enkele groepsgenoten mochten het ook proberen en hebben een stukje batik mee mogen nemen.
Vervolgens zijn we daar in becaks gestapt en gereden naar het Kraton, het paleis van de sultan. Inmiddels is de 10e sultan aan de macht. De 9e sultan heeft op het gymnasium Haarlem zijn schoolopleiding genoten en daarna gestudeerd in Leiden. Zijn diploma's lagen daar ook nog. Was wel mooi daar. Van de Kraton zijn we gelopen naar het Taman Sari waterkasteel van de sultan, weet even niet meer welke. Hij had 150 kinderen en 5 vrouwen, zover bekend. In het waterkasteel had hij een zwembad voor de kinderen en een voor de vrouwen. Vanuit een toren bekeek hij de vrouwen en gooide een bloem naar de vrouw die hij wel zag zitten en die mocht naar zijn privé zwembad en ik gok dat daar dan ook wel de basis ligt van het verwekken van zijn kinderen.
Met de becaks zijn we toen weer naar de bus gereden en met de bus weer naar het hotel. Eigenlijk zouden we onderweg nog gaan lunchen, maar we waren al laat en er schijnt een soort verkeerscirculatieplan te zijn in Yogya, althans ik geef het maar een deftige naam. Je kunt alleen maar een bepaalde richting op rijden, dus als je van A naar B rijdt, moet je via Z weer naar A. Toen was het al rond 15.00 uur toen we zowel in de buurt van het hotel als de lunchlokatie kwamen. Toen besloten we maar in het hotel te lunchen. Het hotel heeft wel prima kamers maar ze mogen hier echt een nieuwe logistiek manager aannemen. Gisteren toen we aankwamen waren ze al direct door de cola en Sprite heen en bij het avondeten ook door de Bintang,  het heerlijke Indonesische bier. Nu, bij de lunch, hebben ze ook geen cola of Bintang meer en ook geen broodjes voor burgers. Bij bijna elke tafel zijn ze al langs geweest omdat ze iets niet in huis hadden.
Overal waar we komen, wil iedereen met ons op de foto. Er zijn 3 erg lange jongens bij maar ook de meiden zijn populair. Ze vragen doorgaans netjes of het mag en als je Ja zegt lijken ze echt diepgelukkig. Zij krijgen hier op school als vreemde taal Engels geleerd en worden door de leerkrachten gestimuleerd om met toeristen te praten en dat doen ze dus ook. De islam is wel verreweg de grootste godsdienst in dit land en zoals in een eerdere blog gemeld is het ook het land met de meeste moslims. We hebben een Indonesische tourgids en regelmatig hebben we gesprekken over de islam. Ook hier vecht de regering tegen aanhangers van Isis en zijn er ook op met name Bali 2 aanslagen geweest maar hun visie is duidelijk, de islam is een vredelievende godsdienst en het idee dat als je een aanslag pleegt en mensen doodt je dan een vermoeiend aantal maagden krijgt en naar de hemel zou gaan noemt hij met stemverheffing bullshit. Ze gaan gewoon naar de hel! De mensen die er anders over denken zijn volgens hem gebrainwashed. Maar zoals in veel meer islamitische landen leeft daar het probleem veel minder dan in westerse landen. Hier heeft men respect voor het leven en de mens en men draagt dat ook uit.
Vanavond gaan we met de hele groep naar het Ramayana-ballet, ja ook alle jongens. Een van de moeders was even van haar stuk gebracht toen ze het hoorde. Daarvoor gaan we met z'n allen nog dineren bij een buffet.

2 augustus: De Borobudur

Vandaag hoefden we voor Nederlandse begrippen slechts zo'n kleine 300 kilometer te rijden naar Yogyakarta, maar onderweg zouden we wel de Borobudur aandoen. Eigenlijk stond die voor morgen op het programma,  maar als we hem zouden combineren met de reis, zou dat ons meer mogelijkheden bieden voor de komende dagen.
Ja, de Borobudur, wie kent hem niet! Het is een van de must-see-dingen in Indonesië. De bouw startte in de 8e eeuw en heeft ongeveer 80 jaar geduurd. Hij bestaat volledig uit lavasteen die los op elkaar liggen. Oorspronkelijk waren tempels op de Borobudur toegankelijk maar inmiddels niet meer. De Borobudur was gebouwd op een heuvel maar meerdere keren is door erosie een instorting geweest en nu is de Borobudur geheel gevuld met beton en ook bestand gemaakt tegen aardbevingen. Op ongeveer 30 kilometer van de Borobudur bevindt zich de vulkaan Merapi, die recent de Borobudur bij uitbarstingen onder een aslaag heeft bedolven, het laatst nog in 2014. Overigens heeft Indonesië nog 106 actieve vulkanen binnen de grenzen waarvan Mount Raung op dit moment al 2 maanden voor problemen zorgt. We hebben een rondleiding gehad en veel geleerd over deze boeddhistische tempel en het boeddhisme in het algemeen, eigenlijk geen religie maar meer a way of live.
Vandaar zijn we doorgereden naar ons hotel, Hotel Jambuluwuk, en daar blijven we weer 3 nachten. Nog direct na aankomst met z'n allen wat gedronken in de bar op kosten van een jarige in de groep, en een barbecue gehad in het restaurant en dan is het weer haast tijd om te slapen.

1 augustus: Becak-tour, bodyrafting en jungle-wandeltocht

Voor de ochtend werden 2 programma's aangeboden, bodyrafting in The Green Valley, waar de Green Canyon deel van uitmaakt, en een Becak-tour door een deel van Pangandaran. Amke koos voor het eerste met nog ongeveer 8 andere deelnemers en het grootste deel van de groep ging in de becaks,  een soort bakfiets waar je als passagier voorin zit.
Met de becak zijn we eerst naar de traditionele markt gereden waar je soms bijna onpasselijk werd van de stank van vis en vlees. Als ze daar al het vlees en de vis koel houden, doen ze dat met een aftands ventilatortje. Het wemelt er doorgaans van de vliegen. Wat bijzondere fruit- en groentesoorten bekeken zoals de Dragonfruit, die we vanmorgen ook bij het ontbijt hadden gekregen, een ontzettend mooie rode vrucht.
Daarna zijn we naar een dorp gereden waar tempeh werd gemaakt. Het eten daarvan wordt door de regering gestimuleerd omdat het voedzaam is en goedkoop. Het wordt gemaakt door sojabonen te koken, die daarna in te pakken in kleine pakketjes van bananenbladeren, die een dag te laten gisten en dan zijn ze klaar voor de verkoop. Ook gezien hoe de kroepoek daar wordt gemaakt. Ook die bestaan voor 60 % uit sojabonen, aangevuld met ofwel fijngemalen garnalen of vis en wat knoflook. Dat wordt gekookt en gemengd en in een machine worden daar kleine vormpjes van gemaakt die in de buitenlucht te drogen worden gelegd, daarna gebakken in sojaolie en eten maar.......

De bodyrafting, daar ben ik dus niet bij geweest maar als ik Amke mag geloven was dat niet zo spectaculair als gehoopt. Verplichte gebruik van zwemvesten en niet echte spannende afdalingen door het water. Ben ik dus ook snel klaar mee.

Vanmiddag zijn we eerst met 2 boten naar het schiereiland van Pangandaran gevaren. Alleen de start is al leuk. Je moet vanaf het strand eerst de boten door de branding zien te krijgen, en die is wel aanzienlijk hier op de Indische oceaan. Daarna door de eerste paar grote waves kom je echt niet zonder droge kleren. We kwamen uit op een wit strand waar vandaan we met 8 personen onder begeleiding van een gids een rondleiding hebben gehad in het natuurgebied daar dat deels bestaat uit oorspronkelijke jungle. Daar hebben we enkele varanen gezien, behoorlijk wat toekans en natuurlijk apen, waaronder gibbons. Was leuk om te doen. Daarna vanaf het strand gewacht op de zonsondergang waarna ook de vliegende honden vanaf dat schiereiland vertrekken en even naar de stad gaan.

De zaterdagavond is hier geweldig. Iedereen lijkt er een klein feestje van te maken en veel Javanen rijden dan door de stad in verlichte fietskarren met harde muziek aan. Het blijft verbazend dat de Javanen zo graag met ons op de foto willen. Het lijkt een soort statussymbool om dat aan anderen te laten zien. Een van de reisgenoten heeft ook even op de telefoon van een Javaan mogen kijken en zag daar bijna alleen foto's van hem met blanken erop. Amke is natuurlijk het meest de klos.